Clark Airborne Bulldozer Model CA-1
 
  Type: Airborn Tractor
Alternative: Airborn Dozer
Lend Lease Program: Yes
Airborn Tractor, Oosterbeek (NL).
  Contents:
 
  1. De Airborn Tractor.
    1.1 Varianten van de Airborn Tractor.
    1.2 Operationeel in gebruik:
  2. De Airborn Tractor in Oosterbeek (NL).
    2.1 Britse 1st Airborne Division.
  3. Technische Specificaties:
  4. Externe Links.
    Foto 1. De Clark CA-1 Airborn Tractor in Museum Hartenstein, Oosterbeek (NL).
1. Algemeen:
In 1942 werd door het Amerikaanse leger een nieuw leger onderdeel opgericht van engineers die snel overal inzetbaar moesten kunnen zijn. Dit kon alleen gerealiseerd worden als de uitrusting bestond uit lichte technisch apparatuur, ivm de snelle verplaatsbaarheid. Het leger ging op zoek naar een nieuwe bulldozer die klein en licht genoeg was om in de Douglas C-47 en de Waco CG-4A te vervoeren.
Toen de eisen bekend waren, zocht het leger naar een bedrijf om zo'n machine te maken. De "trailtractor" van de US Forestry Service, werd als voorbeeld gebruik; dit is een kleine tractor voor gebruik op kleine open plekken en velden in het bos.
In dat zelfde jaar gunde het Amerikaanse War Deparment de opdracht aan Clark Machine Company, echter de asenblage en het produceren werd uitbesteed aan American Machine and Metals Company (AM&M) in Moline, Illinois (VS). Eerst bouwde Clark een serie van dertien mini bulldozers en deze werden uigebreid getest. De testen verliepen goed en daarop volgend bestelde het War Department er 800 stuks.
In totaal zijn er zo een 2600 stuks geproduceerd en geleverd aan meerdere kanden.
De CA-1-tractor wordt aangedreven door een viercilinder benzinemotor en heeft een hydraulisch bediend blad van 1,5 meter breed om aarde te verplaatsen en een lier om uitrusting op zijn plaats te slepen of zichzelf eruit te trekken als deze vastloopt.
 
1.1 Varianten van de Clark CA-1 Airborn Tractor:
  • Proto Type CA1
  • CA1 in beperkte oplage geleverd door Clark Machine Company.
  • CA1 in licentie gebouwd door American Machine and Metals Company (AM&M) in Moline, Illinois (VS).
  • Bron: The American Automobile Industry in World War Two.
    1.2 Operationeel in gebruik:
    Voor zover bekend is, zijn er circa 1500 exemplaren in gebruik geweest bij het Amerikaanse en zo'n 1100 stuks zijn in gebruik geweest Britse leger en bij de legers van de landen van het Commonwealth.
    Het voertuig was speciaal ontworpen voor de leger engineers die betrokken waren bij het opruimen van obstakels en het aanleggen van tijdelijke wegen en landingsbanen voor vliegtuigen. Tijdens de bevrijding van onder andere België en Nederland werden ze gebruikt door het Britse leger.
    In 1944 werd bij operatie Market Garden de Airborn Tractor gebruikt door het Britse anti-tank platoon, 3rd Battalion, Irish Guards. Tijdens WW II heeft een onbekend aantal Airborn Tractors dienst gedaan bij de Belgische Piron Brigade en de Nederlandse Prinses Irene Brigade. Een support platoon van deze brigades beschikten bijvoorbeeld over drie Airborn Tractors en twee zes-ponders en enkele voertuigen voor troepen transport.
    In maart 1944 landden ongeveer 30 zweefvliegtuigen met aan boord Clark Airborne bulldozers en ander grondverzetmaterieel achter Japanse linies op een open plek in de jungle in Birma.
    In minder dan een dag bouwden ze een landingsbaan van 300 bij 5.000 voet die de C-47's transportvliegtuigen en zweefvliegtuigen kon verwerken om zo snel hun positie te versterken Na WW II hebben België, Denemarken en Nederland een aantal exemplaren overgenomen van de Britten.
    Zover bekend heeft Nederland eind 1945, 120 exemplaren overgenomen van de Britten. Er is door de Nederlandse regering om meer exemplaren gevraagd, maar onbekend is of deze ook zijn geleverd. Aan een dergelijke vraag door de Deense regering is niet voldaan.
     
    2. De Airborn Tractor in Oosterbeek (NL):
    Airborn Tractor, Oosterbeek (NL).
    Foto 2. De Airborn Tractor in Oosterbeek (NL).
    Foto 1. en 2. Deze Clark CA-1 Airborn Tractor, is te zien in het Airborne Museum in Oosterbeek (NL).
    Het verkeerd uiterlijk in een goede staat, het is mij onbekend of deze nog operationeel werkend is. De herkomst en geschiedenis van het voertuig zijn mij onbekend. Het is opgesteld in een diorama, waardoor het niet helemaal volledig is te zien. Op deze bulldozer zijn Britse Leger tekens aan gebracht van de 1st Airborne Division.
     
    2.1 Britse 1st Airborne Division.
    Het Britse 1st Airborne Division is opgericht in 1941 en ontbonden in november 1945 en heeft na de Slag om Arnhem (Operation Market - Garden) nooit meer gevochten.
    Voor Operation Market - Garden is de divisie ingezet aan bijna alle Westerse fronten. De nederlaag bij Arnhem resulteerde in het feit dat slecht circa 2200 van de 10.000 militairen veilig wist terug te keren achter de Geallieerde linies. Hierna werd de 4e Parachutistenbrigade ontbonden en werden de overlevende mannen bij de 1e Parachutistenbrigade geplaatst. De divisie werd gereorganiseerd, echter het had een tekort aan militairen. Na de Duiste capitulatie in mei 1945, ging het naar Noorwegen om het Duitse leger te ontwapenen. In november 1945 keerde het terug naar Groot-Brittanniƫ, waar de 1st Airborne Division werd ontbonden.
    3. Technische Specificaties:
     
    - Specificaties Clark CA1 Airborn Tractor -
    Item: Specificatie:
    Ontwikkeld door: Clark Machine Company.
    Ontwikkeld in: In 1942.
    Geproduceerd: Vanaf 1942 t/m 1945.
    Geproduceerd door: Prototype en veel onderdelen door Clark Machine Company. Assembalge en veel andere onderdelen werd verzorgt in licentie door American Machine and Metals Company (AM&M) in Moline, Illinois (VS).
    Aantal geproduceerd: 2600 exemplaren.
    Gewicht: 2268 kg (met schuifblad)
    Afmetingen: LxBxH = 2,79 x 1,50 x 1,50 m (met schuifblad).
    Bepantsering: Geen.
    Motor: Vier cilinder water gekoelde benzinemotor Waukesha Model FC (20 PK).
    Max. snelheid: n.v.t.
    Max. bereik: n.v.t.
    Bemanning: Een bestuurder.
    Bewapening: Geen
     
    4. Externe Links:
    Topic 1. - Informatie over de Clarck CA-1 Airborn Tractor.
    Topic 2. - Locatie van De Airborn Tractor in Oosterbeek (NL).
    Topic 2. - Het Airborne Museum Hartenstein in Oosterbeek (NL).
    Topic 2. - Informatie over het Britse 1st Airborne Division.